In de zomer van 2018 bereikten de hoofdrolspelers in het landelijk sportbeleid onder
leiding van minister Bruins een Sportakkoord onder de veelzeggende titel ‘Sport verenigt
Nederland’. Het verbindende vermogen van sport wordt als de belangrijkste maatschappelijke
meerwaarde gezien en de sportverenigingen vormen een onmisbare pijler daarvoor. “De sport
staat er nu goed voor, maar zonder een stevige inspanning van velen is achteruitgang
een reëel scenario.” Dit geldt ook voor de sportverenigingen, waarvan wordt voorspeld dat de
klassieke vereniging verder onder druk komt te staan doordat leden en vrijwilligers afhaken.
Het akkoord weerspiegelt een besef dat op een breed front in Nederland aanwezig is: om de
belangrijke drager van de sportdeelname in Nederland – de sportverenigingen – levenskrachtig
en toekomstbestendig te houden zijn inspanningen van velen nodig.

Een besef dat al tot heel wat actie leidt. Wie lokaal en regionaal om zich heen kijkt, kan niet
anders concluderen dan dat veel sportverenigingen in beweging zijn en er overal clubs zijn die
nieuw elan tonen. Soms gestimuleerd door de landelijke open club-campagne of een gemeente
die vitale en ondernemende clubs als partner zoekt, maar ook op eigen initiatief. Gemeenten
in Nederland zijn zich gaan realiseren dat de sportverenigingen niet alleen een centrale drager
zijn van het lokale sportaanbod, maar ook kansen bieden om het beleid op andere terreinen
te ondersteunen. Daar waar andere voorzieningen bij krimp en recessie omvielen, bleven de
meeste sportverenigingen – zij het soms met moeite – gewoon doordraaien. Nieuw elan is ook
op het bestuurlijke front zichtbaar. Clubs en bonden gaan op zoek naar jonge bestuurders om
zo ook beter aansluiting te vinden met nieuwe generaties leden.

Dit Brancherapport Sportverenigingen in Nederland brengt de actuele situatie van de
sportverenigingen in kaart: hoe staan de clubs ervoor wat betreft ledenontwikkeling, bestuur,
accommodatie, kader, financiën en in hoeverre zijn de clubs nu in staat in te spelen op
maatschappelijke ambities om toegankelijk te zijn voor iedereen en een bijdrage te leveren
aan beleid op andere gebieden, zoals in het sociaal domein. Een onmisbaar overzicht voor
iedereen die beleid maakt voor sportverenigingen of clubs gericht wil ondersteunen.

Redactie: Jo Lucassen, Jan-Willem van der Roest